Vroege diagnose – de basis van effectieve behandeling en levenskwaliteit

Testen zijn belangrijk voor de diagnose van CNZ, maar het herkennen van vroege tekenen van CNZ is nog belangrijker. Vroegtijdige diagnose overstijgt prognoses en de impact ervan strektzich uit van de dierenkliniek tot in de woning van huisdiereigenaren. Ze bepaalt het verloop van de gezondheidszorg van de kat.

Regelmatige bezoeken aan de dierenarts zijn fundamenteel voor de gezondheidszorg van katten, vooral naarmate katten ouder worden. Deze bezoeken bieden de mogelijkheid voor uitgebreide beoordelingen en onderzoeken, en dienen als verdediging tegen het sluipende begin van CNZ.

Door tijdens routineonderzoeken gebruik te maken van geavanceerde diagnostische hulpmiddelen en biomarkers, kunnen dierenartsen onder de oppervlakte kijken en subtiele kenmerken van vroege nierproblemen identificeren. Deze proactieve aanpak maakt interventies mogelijk voordat klinische symptomen zichtbaar worden.

Het herkennen van veel voorkomende symptomen van CNZ bij katten

Dierenartsen moeten bedreven zijn in het herkennen van subtiele klinische symptomen die in een vroeg stadium wijzen op CNZ. Polyurie, polydipsie, gewichtsverlies en veranderingen in de urineconcentratie zijn cruciale diagnostische kenmerken. Proactieve waakzaamheid tijdens routineonderzoeken vergroot de kans op vroegtijdige detectie.


Bloedonderzoeken: verder dan ureum en creatinine

Bloedonderzoeken die ureum en creatinine meten, bieden inzicht in de glomerulaire filtratiesnelheid. Bovendien dragen indicatoren zoals bloedarmoede, hypokaliëmie en hyperfosfatemie bij tot een uitgebreid diagnostisch profiel, wat het belang benadrukt van regelmatige veterinaire bezoeken en onderzoeken.

SDMA: een gevoelige biomarker

Symmetrisch dimethylarginine (SDMA) is een gevoelige biomarker die vroegtijdige opsporing van storingen van de nierfunctie vergemakkelijkt. Het nut ervan bij het identificeren van storingen van de nierfunctie in de preklinische stadia benadrukt het belang ervan in diagnostische algoritmen.

Liggen de waarden van creatinine boven 1,6 mg/dl of 140 µmol/l, dan vereisen ze nauwlettende controle, omdat ze wijzen op chronische nierziekte. Als de waarden binnen het normale bereik blijven, maar er andere afwijkingen worden vastgesteld, zoals een SDMA >18 µg/dl (of aanhoudend verhoogde SDMA > 14 µg/dl) of andere consistente afwijkingen bij opeenvolgende onderzoeken, zoals lage urineconcentraties zonder een identificeerbare niet-renale oorzaak, proteïnurie van renale oorsprong (UPC > 0,4), abnormale nierpalpatie of afwijkend beeld van de nieren, dan zijn er voldoende aanwijzingen om een vroege diagnose van CNZ te stellen (IRIS, 2023). 

Urine-onderzoek: uitgebreide nierevaluatie

Analyses van de Urine Soortelijk Gewicht (USG) en proteïnurie vormen een aanvulling op bloedtesten en bieden een uitgebreide evaluatie van de nierfunctie. Subtiele veranderingen, zoals een afname van de normale urineconcentratie (USG < 1,035) of stijgingen van de UPC-waarden (0,2-0,4 borderline proteïnurie; > 0,4 proteïnurie) (IRIS, 2023), kunnen dienen als vroege indicatoren, eenleidraad voor diagnostische precisie.

Monitoren van de bloeddruk

Hypertensie is een veel voorkomende comorbiditeit bij CNZ. Regelmatig monitoren van de bloeddruk helpt bij vroegtijdige opsporing en maakt proactief behandelen mogelijk waardoor eventuele complicaties worden beperkt. De frequentie van ernstige hypertensie stijgt met een toename van het IRIS-stadium (Hori et al, 2018)

Het is essentieel om onze kattenpatiënten vertrouwd te maken met de meetomstandigheden en meerdere metingen uit te voeren, bij voorkeur tijdens verschillende bezoeken op verschillende dagen. Het is echter ook acceptabel om de metingen uit te voeren gedurende hetzelfde bezoek, maar dan wel met een interval van minimaal 2 uur tussen de metingen. De substadia van patiënten worden bepaald op basis van hun systolische bloeddruk, rekening houdend met het risiconiveau van schade aan het doelorgaan en de eventuele aanwijzingen voor dergelijke schade of complicaties. De substadia van de IRIS-bloeddruk zijn: (IRIS, 2023)

  • < 140 normotensief

  • 140 - 159 prehypertensief

  • 160 - 179 hypertensief

  • > 180 ernstige hypertensie

Medischebeeldvorming: verder dan visualisatie

Medische beeldvorming, waaronder röntgenfoto's en echo's, spelen een cruciale rol bij het evalueren van de nierstructuur. Het opsporen van structurele afwijkingen en de beoordeling van de integriteit van het parenchym geven informatie voor therapeutische beslissingen en prognose.

Nierbiopt: een venster op histopathologie

Nierbiopten zijn weliswaar invasief, maar bieden ongeëvenaarde inzichten in histopathologische veranderingen. De specifieke informatie die biopten bieden is bijzonder waardevol bij het overwegen van geavanceerde therapeutische mogelijkheden, zoals niertransplantatie.

Het doel van een nierbiopt is het verzamelen van waardevolle informatie voor een efficiëntere behandeling van nierziekten en leidt vaak tot een definitieve diagnose. Deze techniek wordt steeds vaker gebruikt vanwege de vooruitgang in vroegtijdige opsporing van CNZ, waardoor inzicht wordt verkregen in de ernst, activiteit, chroniciteit en potentiële omkeerbaarheid van pathologische veranderingen. Deze informatie vormt de basis voor klinische beslissingen over prognose en behandeling.

Om complicaties te voorkomen is het cruciaal de patiënt eerst te stabiliseren en een grondige kennis te hebben van de beschikbare biopsietechnieken en de benodigde apparatuur en middelen die beschikbaar zijn voor de uitvoering ervan. Het is absoluut noodzakelijk de techniek aan te passen aan de patiënt, ook al is een naaldbiopsie van de niercortex onder algemene anesthesie, en onder begeleiding van echografie, de eenvoudigste aanpak (Bartges and Polzin, 2011).

Stadia van chronische nierziekte bij katten (IRIS, 2023)

Om interventies af te stemmen op de ernst van de ziekte is het van cruciaal belang dat dierenartsen inzicht hebben in de stadia van CNZ. De International Renal Interest Society (IRIS) biedt een algemeen aanvaard stageringssysteem dat CNZ indeelt in vier stadia op basis van specifieke criteria. Het is erg belangrijk om patiënten in stadia in te delen zodat ze de meest geschikte behandeling krijgen voor het betreffende stadium van de ziekte.

Prognose – navigeren door patiëntresultaten

Bepalen van de prognose  bij CNZ is een genuanceerd proces. Vroegtijdige opsporing heeft een grote invloed op de prognose.  (Bartges and Polzin, 2011). Een uitgebreid begrip van individuele patiëntvariabelen, waaronder comorbiditeiten en respons op interventies vormt de basis voor prognostische beoordelingen. Waarschijnlijk hecht de eigenaar het meeste belang aan dit punt, dus moeten we het zorgvuldig behandelen en een goed diagnostisch en stadiaprotocol opstellen om een zo nauwkeurig mogelijke prognose te kunnen geven.

  • IRIS Board (2023) IRIS Staging of CKD. Available at http://iris-kidney.com/pdf/2_IRIS_Staging_of_CKD_2023.pdf (Accessed November 2023)
  • Hori Y, Heishima Y, Yamashita Y, Isayama N, Kanno N, Nakamura K, Iguchi M, Ibaragi T, Onodera H, Aramaki Y, Hirakawa A, Yamano S, Katagi M, Kitade A, Sawada T. Relationship between indirect blood pressure and various stages of chronic kidney disease in cats. J Vet Med Sci. 2018 Mar 24;80(3):447-452. doi: 10.1292/jvms.17-0620. Epub 2018 Jan 3. PMID: 29311521; PMCID: PMC5880824.
  • Payne JR, Brodbelt DC, Luis Fuentes V. Blood Pressure Measurements in 780 Apparently Healthy Cats. J Vet Intern Med. 2017 Jan;31(1):15-21. doi: 10.1111/jvim.14625. Epub 2016 Dec 1. PMID: 27906477; PMCID: PMC5259628.
  • Nephrology and Urology of Small Animals. Editor(s):Joe Bartges DVM, PhD, DACVIM (Small Animal Internal Medicine), DACVN,, David J. Polzin DVM, PhD, DACVIM (Small Animal Internal Medicine), First published:18 February 2011. Print ISBN:9780813817170 |Online ISBN:9781118785546 |DOI:10.1002/9781118785546

  • Bartges J., Polzin D.J. Chronic Kidney Disease. Nephrology and Urology of Small Animals. 1st ed. Wiley Blackwell; Oxford, UK: 2011. pp. 433–468. 

keyboard_arrow_up