Wat is hyperthyreoïdie bij katten?
Hyperthyreoïdie (thyreotoxicose) is een aandoening die ontstaat door verhoogde concentraties van de actieve schildklierhormonen tri-joodthyronine (T3) en/of thyroxine (T4).
Hyperthyreoïdie is de meest voorkomende endocriene aandoening bij katten geworden, sinds de eerste diagnose in 1979.
Wat reguleert de productie van schildklierhormonen?
Normale schildklierhormonenproductie wordt gereguleerd door een negatief terugkoppelsysteem.
De afgifte van schildklierhormonen wordt geïnitieerd door de hypothalamus, die thyreotropin releasing hormone (TRH) afscheidt. Dit hormoon werkt op de hypofysevoorkwab en reguleert de productie van thyroid stimulating hormone (TSH).
TSH heeft op zijn beurt invloed op de schildklier en stimuleert de productie van T4 en T3. Wanneer de circulerende niveaus van T4 en T3 een drempelwaarde overschrijden, oefenen ze voornamelijk een negatief feedback-effect uit op de hypofyse (maar ook op de hypothalamus) om het systeem in balans te houden.
Meer dan 99% van circulerend T4 en T3 is gebonden aan plasmaproteïnen zoals albumine, thyroxine bindend eiwit en thyroxine bindend prealbumine. Het zijn echter de vrije of ongebonden hormonen die metabolisch actief zijn en door cellen kunnen worden opgenomen.
T4 is het belangrijkste secretieproduct van de schildklier, maar de metabolische activiteit van T3 is veel groter. Over het algemeen wordt aangenomen dat T3 ongeveer 5 keer meer metabolisch actief is dan T4.
Ongeveer 80% van het plasma-T3 wordt geproduceerd door de deiodinatie van T4 in perifere weefsels, voornamelijk de lever en de nieren.
Wat is de oorzaak?
De exacte onderliggende oorzaak blijft onbekend, maar epidemiologisch onderzoek suggereert een multifactoriële etiologie. Het is zeer waarschijnlijk dat risicofactoren voor de ontwikkeling van hyperthyreoïdie bij katten in een van de twee categorieën vallen (Peterson, 2012):
- Voedingsdeficiënties of -overschotten in kattenvoer.
- Schildklierverstorende stoffen aanwezig in het milieu, water of dieet.
Ondanks het feit dat de onderliggende oorzaak van hyperthyreoïdie bij katten onduidelijk zijn, zijn de pathologische bevindingen geassocieerd met hyperthyreoïdie in de schildklier wel heel duidelijk.
Zoals het diagram laat zien, is bilaterale goedaardige hyperplasie van de schildklier de meest voorkomende pathologische verandering.
Welke rol speelt ectopisch schildklierweefsel bij hyperthyreoïdie bij katten?
Ectopisch hyperplastisch schildklierweefsel (EHTT) kan zich bevinden vanaf het begin van de tong tot aan het begin van het hart. Hoewel relatief ongebruikelijk (een overzicht uit 2015 liet een prevalentie van ongeveer 4% zien), kan de aanwezigheid van EHTT de behandelingskeuze bepalen voor de individuele patiënt.